21-12-2019
December, dat betekent sfeervolle eindejaarsverlichting en de jaarlijkse zoektocht naar de perfecte kadootjes voor onder de kerstboom. Vlaanderen maakt zich stilaan klaar voor de switch van oud naar nieuw. Ook de telefoon-en chathulpdienst Tele-Onthaal is klaar voor de feestdagen.Want op elke Tele-Onthaal luisterpost, rinkelt de telefoon doorlopend in de overgang van oud naar nieuw en wordt er ook tijdens de feestdagen verder getokkeld op het toetsenbord van de chat.
Vorig jaar (van 23/12/2018 tot 02/01/2019) vonden 3813 oproepers tijdens de feestdagen een luisterend oor bij Tele-Onthaal. Waarom bellen en chatten mensen naar een hulplijn, in het midden van dat feestgedruis? Tele-Onthaal zet de drie belangrijkste gesprekstopics op een rijtje en geeft enkele tips om tijdens deze feestdagen het hoofd boven water te houden.
Topic 1: Relaties
De feestdagen zijn vaak momenten waarop goede relaties sterk gemist worden en relatieproblemen extra gevoeld.
Moeilijk lopende partnerrelaties zien we tijdens deze feestperiode wel eens escaleren. De verwachtingen van het ‘perfecte plaatje’ raken vaak niet vervuld en dat kan bij relaties die reeds langer fout liepen, tot ruzies of een breuken leiden. Deze periode van het jaar doet sommige mensen de balans opmaken. Bestaande relaties of familiebanden worden dan wel eens in vraag gesteld.
Kerst en nieuwjaar zijn voor sommige families niet meteen de gezelligste periode van het jaar. Vaak hangt er flink wat spanning of frustratie in de lucht en worden er verwijten gemaakt of geruzied. Conflicten kunnen op dat moment soms hoog oplopen.Sommige oproepers maken zich ook zorgen om de combinatie van een partner of familielid en (te) veel alcohol.
Daarnaast horen we ook heel wat mensen die het erg moeilijk hebben met verstoorde familiebanden: verbroken contacten, lange periodes van stilzwijgen, jarenlange aanslepende conflicten, familievetes… Deze familiale spanningen doen vaak – jaren na de feiten – de emoties nog hoog oplaaien.
Ook verhalen van herstelde familiebanden heel specifiek naar aanleiding van deze periode komen wel eens aan bod. Deze verzoenende periode roept bij sommige oproepers dan onzekere en voorzichtige positieve gevoelens op.
Voor heel wat mensen die alleen achterblijven na een relatiebreuk of overlijden is de eerste kerst of oudejaar zonder die geliefde vaak bijzonder moeilijk. Soms zelfs ook nog vele jaren later… Het gemis wordt extra voelbaar en het lijkt bijzonder moeilijk om te kunnen genieten van deze feestperiode. Vrolijkheid maakt plaats voor leegte en verdriet voor die ene persoon die er niet meer is.Iedereen gezellig aan tafel, maar net dan wordt het gemis van een geliefde nog groter. De meeste mensen die rouwen kunnen hun verdriet op dat moment niet zomaar opzij zetten.
Datzelfde gemis merken we ook bij oproepers waarvan de partner in een verzorgingsinstelling of rusthuis verblijft.
Ook een relatiebreuk of echtscheiding kan extra moeilijk aanvoelen tijdens de feestdagen. Een feestmaal als Kerstmis is nu eenmaal een sociale verplichting waar je moeilijk onderuit kunt. Kerstmis en oudejaarsavond zijn vaak familieaangelegenheden waarbij iedereen geacht wordt goedgemutst én bovendien met een partner aanwezig te zijn.Als gescheiden ouder heb je bovendien de kinderen wel of net niet bij jou. De omgangsregeling kan voor moeilijkheden zorgen met de ex-partner of een huis kan nog leger aanvoelen zonder de aanwezigheid van kinderen.
Topic 2: (Psychische) gezondheidsproblemen
Sombere gevoelens stoppen helaas ook niet omdat het jaar op zijn laatste benen loopt.
Zeker voor wie te kampen heeft met geestelijke of andere gezondheidsproblemen.
Soms worden oproepers dan uiteindelijk overvallen door gevoelens van leegte en doelloosheid. Deze “gezellige eindejaarsdagen” kunnen zorgen voor extra ongemak, angst, stress of spanning.
Het contrast met vrolijke, lachende mensen, maakt zorgen soms zwaarder om te dragen en zorgt voor extra druk.
Het kan bijzonder stressvol aanvoelen om aan de sociale druk te voldoen, vooral omdat je wordt geacht te feesten terwijl je daar eigenlijk geen zin in hebt. Geforceerde vrolijkheid versterkt soms het gevoel van isolement.
Voor iemand die worstelt met een psychische stoornis, kan de angst om uit de toon te vallen nog meer stress veroorzaken. Het contrast met andere, vrolijke mensen valt vaak extra zwaar.
Daarnaast is het zo dat velen zichzelf op het einde van het jaar gaan evalueren. Terugblikken op de moeilijke momenten van het afgelopen jaar zoals een ziekte of psychische stoornis, wat velen extra kwetsbaar maakt.Kerst en nieuw is ook de periode dat de balans van het jaar wordt opgemaakt en dat kan wel eens ontgoochelen. Oproepers die geen fijn jaar hebben gehad, vergelijken zichzelf dan vaak met anderen. Social media posts van het perfecte kerstplaatje kunnen oproepers dan extra depressief of verdrietig maken.
Topic 3: Eenzaamheid
Waar doorheen het jaar, eenzaamheid 12.0% van alle gespreksthema’s vormt, ligt dit aandeel in de eindejaarsperiode hoger: 15.5% van alle oproepers heeft expliciet moeite met eenzaamheid.
Opvallend is ook dat de hulplijn tijdens de feestdrukte vooral gecontacteerd wordt door alleenwonenden (62.6%= +4.5%) en zestigplussers (31,2%= +1.7%). Hun aandeel ligt in deze periode relatief hoger dan in de rest van het jaar.
Bijna drie op de vier oproepers neemt tijdens deze periode contact buiten de kantooruren. 16.4% heeft het ’s nachts bijzonder moeilijk en contacteert Tele-Onthaal tussen 23u en 6u ’s ochtends. Dit aandeel ligt eveneens hoger tijdens de feestdagen dan door het jaar (+2.1%)
Velen voelen zich extra eenzaam, verdrietig en leeg in deze periode. Het is alsof deze periode, waar vooral sfeer en gezellig samenzijn centraal staan, voor heel wat mensen pijnlijk en scherp aanvoelen.Niet iedereen heeft mensen om zich heen om deze feestdagen mee te vieren en worden zo met een pijnlijke werkelijkheid geconfronteerd. Sommige oproepers hebben werkelijkheid niemand om de feestdagen mee door te brengen. Heel wat oproepers halen dan ook opgelucht adem wanneer de feestdagen voorbij zijn.
Oudere oproepers ervaren nieuwe communicatiekanalen soms ook als ontoereikend.Een smsje of whatsappje van de (klein)kinderen geeft niet dezelfde voldoening als een telefoontje of een bezoekje. Oproepers geven ook regelmatig ontgoocheld te zijn omdat bepaalde familieleden of vrienden geen contact namen in deze eindejaarsperiode.
Wie wel alleen is en eenzaamheid kent, zit in die periode soms ook veel dieper. De eenzaamheid neemt tijdens deze periode ook toe (+3.5% in vergelijking met de rest van het jaar)en voelt vaker ook zwaarder aan dan doorheen het jaar. Eenzaamheid doet pijn. Eenzaamheid tast ook het zelfvertrouwen aan.
Alleen zijn valt echter niet noodzakelijk samen met eenzaamheid. Eenzaamheid hangt vaak samen met er niet bij horen, je vertalten voelen, niet mee tellen.
Voor wie het moeilijk heeft…
Maak tijd vrij voor jezelf
Jezelf verwennen mag. Leer je eigen gezelschap waarderen. Zelfliefde is een eerste stap: wees lief voor jezelf. Het is belangrijk dat je eerlijk bent tegen jezelf over wie jij bent en wat jij nodig hebt. Las voldoende me time in, gun jezelf ontspanning. Probeer soms ook gewoon de vier muren van je eigen huis te verlaten en andere oorden op te zoeken, waar jij deugd aan kan beleven.
Plan je feestdagen zorgvuldig
Hoe wil jij zelf de feestdagen invullen? Heb je zin in een hele rustige dag? Vind je het belangrijk om gezelschap te hebben of net niet? Geef jezelf de ruimte om niet meer te doen dan waar je zelf werkelijk zin in hebt en zorg ervoor dat je de feestdagen doorbrengt met mensen die echt belangrijk voor je zijn.
Zorg ervoor dat je voldoende rust kan nemen, boek je agenda dus niet helemaal vol met afspraken. De feestdagen kosten veel energie, zeker wanneer je het moeilijk hebt.
Erken dat je misschien fysiek of geestelijk aan de grenzen van je belasting zit. Probeer wat te lezen en te ontspannen, eet gezond en neem wat tijd apart van de rest, tijd voor jezelf.
Verdeel ook de taken als dat kan. Laat je familieleden, vrienden en kennissen weten hoe zij het deze feestdagen een beetje gemakkelijker voor je kunnen maken. Voel aan waar je grenzen liggen, zeg af en toe ‘nee’ en ga voor ‘goed genoeg’ Het perfecte kerstplaatje hoeft niet.
Voel je niet verplicht om te feesten…maar voel je ook niet schuldig
Voel je zeker niet verplicht om ‘jingle bells’ te zingen rond de kerstboom. Scherm je af voor geforceerde vrolijkheid tijdens de feestdagen. Je mag de hele feestsfeer zeker ook met een genuanceerde blik bekijken en ruimte laten voor verdriet en teleurstelling. Als jij thuis liever TV kijkt of gewoon wil gaan wandelen, is dit zeker ok. Ook als je geen uitnodigingen hebt ontvangen en zelf ook geen initiatief wilt nemen om iets te organiseren is dit prima. Dat kan en mag.
Maak ruimte voor verdriet en teleurstelling, maar bewaar ook de nodige balans door te relativeren en de humor in te zien van elke situatie.
Anderzijds mag je ook genieten. Bereid je voor op de feestdagen, ook al heb je daar geen zin in. Ze zijn er nu eenmaal; je kan het niet afschaffen. Bewaar ook de nodige balans door te relativeren de de humor in te zien van elke situatie. Je hoeft je daar zeker ook niet schuldig over te voelen.
Neem zelf initiatief
Wacht niet tot anderen jou contacteren. Heb je vriendschappen of familiebanden die verwaterd zijn? Zijn er contacten die je misschien zou willen verdiepen?
Vrijwel niemand die zich eenzaam of slecht voelt, komt hier openlijk voor uit. Durf erover te spreken, je staat heus niet alleen met je eenzame gevoelens. Je bent niet de enige.
Er zijn zeker mensen die je zullen begrijpen of naar je willen luisteren. Durf ook hulp te vragen, durf je nood aan gezelschap zeker kenbaar te maken.
De Kerstperiode kan je ook als een uitdaging zien om conflicten op te lossen, banden met familieleden terug aan te halen of een hand uit te reiken naar wie je onenigheid mee hebt.
Praat erover
Negatieve emoties zijn menselijke dingen dingen die bij het leven horen en waar de meeste mensen veel begrip voor zullen hebben. Erover praten kan helpen om het wat te kunnen laten zakken, een beetje afstand ervan te kunnen nemen, te kunnen begrijpen of plaatsen of een beetje loslaten. Waardoor het gemakkelijker te (ver)dragen valt. En waardoor er soms weer energie komt om daarna iets te gaan doen waarvan men toch kan genieten of voor zichzelf en anderen te zorgen.
Het is een goede reflex om niet alleen te blijven zitten met die gevoelens en ervaringen.
Het is ok om daarover te praten met iemand.
Het wegstoppen van verdriet zorgt voor veel spanning en onbegrip. Als je er zelf even aandacht aan besteedt kan er iets waardevols gebeuren. Door mensen op de hoogte te brengen geeft het hen inzicht in jouw situatie en geef je hen de mogelijkheid je te steunen. Daarnaast komt er voor jou door het delen en ontladen van emoties ook weer ruimte voor het ontvangen van positieve dingen.
Heb je niet onmiddellijk iemand in je buurt met wie dat kan, dan kan ook een gesprek met de hulplijn Tele-Onthaal even een steun zijn. De hulplijn is ook tijdens deze feestperiode 24/7 bereikbaar.
Voor wie nabij wil zijn bij wie het moeilijk heeft…
Luister actief
Projecteer al je aandacht op je gesprekspartner. Zet jezelf en je drukke to-do-eindejaarslijstje even opzij, geef je gesprekspartner de volle aandacht en toon oprechte interesse. Toon je verbondenheid, maak oogcontact. Let ook op hoe iemand iets zegt, niet-verbale signalen zoals gelaatsuitdrukking zijn even belangrijk.
Gebruik ook zelf lichaamstaal om te bemoedigen en belangstelling te tonen. Probeer om het juiste moment een reactie te geven waardoor de ander kan zien dat je luistert.
Het perfecte kerstplaatje hoeft niet
Hoge verwachtingen rond mooie, vrolijke en gezellige dagen kan soms leiden tot een onrealistische kijk op jezelf en de mensen waar je om geeft. Daardoor kan je al eens uit het oog verliezen dat je ook nog eens partner, vriend of familielid bent van iemand die het moeilijk heeft. moeder, vader, zoon, dochter,…
En een lastige periode kent geen kalender. Negatieve emoties zullen niet plots verdwijnen tijdens de feestdagen. Hou daar rekening mee, respecteer de gevoelens en het tempo van wie het moeilijk heeft.
Toon begrip
Gun het de ander om zich vrij te voelen om over haar/zijn moeilijke verhalen te vertellen.
Je haalt heel wat spanning weg door de ander zijn emoties de vrije loop te kunnen laten.
Laat tranen toe. Waar mensen samenkomen, worden herinneringen gemaakt en moeilijke momenten gedeeld. Zeker met de feestdagen. Dat kan en mag, wees begripvol en toon empathie.
Aanvaard de ander zoals hij/zij is, geef ruimte om ook “anders” te mogen zijn.
Probeer niet alle problemen op te lossen
Mensen hebben liever een luisterend oor dan iemand die direct met allerlei oplossingen komt aandraven. De kans is immers groot dat je ook de kern van het gesprek mist, als je direct focust op oplossingen. Advies kan zorgen voor weerstand bij je gesprekspartner en er zelfs voor zorgen dat hij/zij niets dichtklapt.
Parkeer ook jouw eigen ervaring en meningen. Als iemand jou een probleem vertelt, is het makkelijk om dat te vergelijken met een soortgelijk probleem dat jij hebt meegemaakt. Verval niet in autobiografieën. Hierdoor dreigt het contact met de ander snel te vervagen of wekt dit irritatie op bij je gesprekspartner.
Laat weten dat je er bent
Laat weten dat je er bent en dat je deur openstaat, ook als dit op afstand is.
Een simpel kaartje, een bloemetje of een appje waarin je aangeeft dat je aan diegene denkt kan enorm waardevol zijn. Stimuleer een sfeer van vertrouwen, dat biedt houvast en geborgenheid.
Iemand die het moeilijk heeft, heeft soms de neiging om zich meer en meer af te zonderen. Nodig hem of haar zeker uit, ook al weet je ook al weet je dat hij of zij er geen zin in heeft. Verplicht niet. Hou de deur open. Het kan dat iemand nu niet wil ingaan op een uitnodiging. Vergeet dat het niet is omdat iemand nu niet wil afspreken dat hij of zij dat nooit meer wil. Laat het contact zeker niet verwateren.Iemand die door een lastige periode gaat, heeft soms moeite met dagelijkse dingen. Hulp kan soms in kleine dingen zitten. Vraag waarmee je zou kunnen helpen. Je hoeft niet altijd grootse dingen te doen om een blijvende indruk na te laten.
Je verhaal kwijt of hulp nodig?
Bel (24/7) gratis en anoniem 106 of chat via www.tele-onthaal.be (elke avond van 18u-23u en ook op woensdag-en zondagnamiddag)
Wil jij luisteren?
Word vrijwilliger
