03-07-2020
IKRAAAN featuring hulplijn Tele-Onthaal
In meer dan één op tien gesprekken (12,6%- 13.485 gesprekken – cijfers 2019) bij Tele-Onthaal gaat het over eenzaamheid. Eenzaamheid wordt vooral geassocieerd met ouderen, en dat blijkt ook uit de cijfers van de hulplijn: 40% is ouder dan zestig. (5.457 gesprekken in 2019)
En toch: 6% van de gesprekken (804 in 2019) rond eenzaamheid worden gevoerd door jongeren onder de 25 jaar. In coronatijden liep het aantal gesprekken rond eenzaamheid op tot één op vijf (21.2%), 8% van die gesprekken waren bij jongeren onder de 25 jaar.
Terwijl we eenzaamheid bij ouderen normaal vinden of in ieder geval begrijpelijk, is eenzaamheid bij jongeren een taboe. En ook: jongeren kunnen het gevoel van eenzaamheid moeilijker vatten of onder woorden brengen.
De Mechelse zangeres Ikraaan kan het wel: op haar nieuwste nummer weet ze te zingen wat vele jongeren ook daadwerkelijk voelen en effectief ook vertellen op de Tele-Onthaal chat: “Zoveel mensen om je heen, maar je voelt je steeds alleen.”
Op het intieme nummer “ALLEEN”, dat maandag 6 juli gereleaset wordt, horen we de zangeres tegen een spaarzame muzikale achtergrond worstelen met haar eenzaamheid en tegelijkertijd de problematiek van het onderwerp breder bespreekbaar te maken.
Daarom werd voor dit nummer een eenmalige samenwerking opgezet met Tele-Onthaal, om zoveel mogelijk jongeren kennis te laten maken met het nummer 106.
Zowel in het artwork als in de video van ‘Alleen’ wordt daarom expliciet verwezen naar de cijfercombinatie 106, het nummer waarop gratis en anoniem kan gebeld worden met de hulplijn Tele-Onthaal. Waar je ook mee zit, praat erover… met een vriend, familielid, leerkracht,hulpverlener, … of anoniem en gratis met een vrijwilliger van Tele-Onthaal.
Via dit nummer en video wil Ikraaan de weg tonen naar het laagdrempelig hulpaanbod van Tele-Onthaal: op elk moeilijk moment kan je terecht bij Tele-Onthaal, via telefoon of chat.
Soorten eenzaamheid
Sociale eenzaamheid verwijst naar het gemis in een bredere sociale relatiekring, een tekort aan contacten met vrienden, familie en kennissen. Een gebrek aan kwantiteit dus.
Emotionele eenzaamheid verwijst naar een gemis aan een hechte, affectieve band met iemand. Een tekort aan kwaliteit.
De meest voorkomende misvatting over eenzaamheid, is dus het idee dat je alleen voelen steeds het gevolg is van effectief alleen zijn. Jongeren zullen het woord “eenzaam” dan ook minder vaak in de mond nemen, vooral omdat ze het wellicht eerder invullen als “sociale” eenzaamheid.
Eenzaamheid heeft te maken met je niet verbonden weten, en met het gevoel hebben dat je niet van betekenis bent, dat je er niet toe doet. Het is een persoonlijke ervaring die ontstaat uit het gebrek aan kwaliteit of kwantiteit in je sociale relaties.
Het is pijnlijk en onaangenaam, er hangt een taboe rond en mensen voelen zich bovendien mislukt. “Onbegrepen” zoals ook Ikraaan het zingt.
Eenzaamheid kan zorgen voor een neerwaartse spiraal waardoor jongeren zich terugtrekken en negatieve emoties de bovenhand kunnen krijgen.
Eenzaamheid en jongeren
Kantelmomenten
Onderzoek toont aan dat eenzaamheid bij jongeren, vooral twintigers, te maken heeft met grote veranderingen of transities die zich in het leven van (jong)volwassenen voordoen.
Jongeren kunnen vereenzamen wanneer er zich grote veranderingen in hun leven voordoen. Eindes leiden vaak tot een gevoel van verlies (vb. einde van middelbare schooltijd, een relatie)- en verlies wordt geassocieerd met depressie. Een nieuw begin (vb. begin studentenleven, begin professionele loopbaan) kan zorgen voor onzekerheid of onrust. Er heerst een spanning tussen jongeren die hun passie al hebben gevonden en zij die nog zoekende zijn, tussen zij die goed om kunnen met instabiliteit en transitie, en zij die daar net op afhaken. Op het moment dat iemands leven niet meer gelijk loopt met dat van leeftijdsgenoten, kan het contact met vrienden verminderen.
Voor veel jongeren is de fase tussen 20 en 30 écht een keerpunt: er worden bepaalde levenskeuzes gemaakt en daar worden ook vaak verwachtingen aan gekoppeld. Het gaat hier bovendien vooral om zaken op privévlak zoals een gezin of professionele doelstellingen. Alleen loopt de realiteit niet altijd samen met de verwachtingen en kan de teleurstelling hoog oplopen. Dit is een risicofactor om zich te gaan terugtrekken.
Sociale contacten en vaardigheden
Sociale contacten zijn essentieel voor ons welzijn: iedereen heeft verschillende contacten nodig: hechte vriendschapsbanden met mensen die je door en door kent en vertrouwt, betekenisvolle familiale relaties, maar ook losse contacten die oppervlakkiger lijken, maar je wel het gevoel geven ergens thuis te horen. Regelmatig contact hebben met anderen is vanzelfsprekend een beschermende factor tegen eenzaamheid.
Jongeren hebben soms om verschillende redenen weinig sociale contacten en weinig toegang tot leeftijdsgenoten. Een nieuwe omgeving omwille van een thuissituatie in een gescheiden gezin, financiële of lichamelijke moeilijkheden, geen werk-of dagbesteding, ….. Soms vinden/zoeken jongeren hierdoor gewoon weinig aansluiting bij anderen.
Ook sociale vaardigheden zijn een belangrijk element: sommigen jongeren vinden het moeilijk om anderen aan te spreken, maken zich liefst onzichtbaar, zijn soms bang om naar iemand toe te stappen en een gesprek te beginnen of vermijden net sociale contacten.
Ook onzekerheid of een negatief of laag zelfbeeld kunnen ervoor zorgen dat jongeren worstelen met eenzame gevoelens. Weinig zelfvertrouwen kan het zoeken naar of onderhouden van sociale contacten belemmeren.
Digitale wereld
Deze generatie jongeren staat op en gaat slapen met social media. Deze hebben zeker en vast een positief effect: al die platformen staan jongeren toe anderen te ontmoeten. Social media als hulpmiddel tegen eenzaamheid: het helpt ongetwijfeld. Wie al een goed netwerk heeft en sociale media gebruikt om dat uit te breiden of contacten te onderhouden, ervaart een positieve impact. Voor sommige jongeren die moeite hebben met face-to-face gesprekken kan het zelfs een oplossing zijn. Wie echter eenzaam is en dat met sociale media wil verhelpen, kan zich weliswaar net wel eenzamer voelen. Jongeren die passief meelezen met berichten van anderen zonder zelf deel te nemen, kunnen zich juist eenzamer te voelen.
Tips?
Praat erover
“Geef je toe eenzaam te zijn, dan ben je zielig.” Maar het is helemaal niet zielig. Het is ook geen ziekte die we moeten genezen met een pilletje. Het is menselijk, een probleem waar we allemaal wel eens mee worstelen, iets wat dus compleet normaal is. Als je van school verandert, of net op kot gaat, zou het raar zijn om je niet af en toe eenzaam te voelen.
Omdat het nog zo’n groot taboe is, vinden jongeren het pijnlijk om erover te praten. Terwijl ze dat net nodig hebben. Eenzaamheid is er, en dan helpt het als het herkend wordt en er gewoon mag zijn. Erover kunnen praten zonder dat het weggewuifd wordt, is belangrijk.
Wanneer je bijzonder verdrietig of depressief wordt omdat je je alleen voelt, durf dan zeker ook hulp te vragen. In je omgeving, of bij een professional. Waar jij je maar goed bij voelt.
Stimuleer ontmoeting voor jezelf
Een productieve activiteit, hobby of sport kan het gevoel geven zinvol bezig te zijn. Je haalt voldoening en plezier uit het bezig zijn, waardoor de eenzaamheid minder zwaar weegt of je wordt afgeleid van de eenzaamheid. Het gevoel deel uit te maken van een groep, “meedoen” met iets, kan je meer zelfvertrouwen en steun geven.
Heb realistische verwachtingen
Realistische verwachtingen over de mogelijke frequentie van contact, of over de snelheid waarmee een diepgaand of duurzaam contact ontstaat, voorkomt teleurstellingen. Dit voorkomt negatieve interpretaties van het sociaal gedrag van anderen: ”Ze vinden mij niet leuk” wordt al snel gedacht en is vaak een misvatting om je sociaal nog meer terug te trekken. Eenzaamheid in relaties gaat vaak over een gebrek aan wederkerigheid. Ook dat heeft vaak met verwachtingen te maken. Als je onmiddellijk diepgaande gesprekken en uitgesproken liefde verwacht, maar die niet krijgt, loert eenzaamheid snel om de hoek.
Je verwachtingen bijstellen, kan zowel betrekking hebben op de hoeveelheid relaties die je nodig acht te hebben als op de kwaliteit
Wil je erover praten? Tele-Onthaal luistert.
Telefoon: 24/7 via het gratis nummer 106. Chat: 7/7, elke avond van 18u-23u en op woensdag-en zondagnamiddag al vanaf 15 u via www.tele-onthaal.be
Wil jij luisteren?
Word vrijwilliger
